Tháng Bảy
Thứ bảy, ngày mồng 1.
Enricô
ơi! Thế là năm học hết rồi! Con sắp phải từ giã thầy con, bạn con. Nhân
tiện mẹ cho con biết một tin buồn: cuộc từ biệt ấy không phải chỉ trong
hai tháng rưỡi đâu, mà là suốt đời!
Cha
con vì nghề nghiệp bó buộc phải rời Tôrinô, lẽ tất nhiên, gia đình ta
phải theo cha con. Sang Thu, ta sẽ dọn nhà. Con sẽ theo học trường mới.
Điều đó có phần làm cho con buồn, phải không?
Mẹ
chắc con quyến luyến trường cũ, ở đấy ròng rã bốn năm, con đã vui vẻ
làm việc mỗi ngày hai buổi, ở đây ngày nào con cũng trông thấy thầy ấy,
bạn ấy, cũng trông thấy cha mẹ con đứng chỗ ấy đón con. Con sẽ nhớ
trường cũ, ở đấy trí tuệ con đã được mở mang, ở đấy con đã kết giao được
nhiều bạn tốt và ở đấy mỗi một lời nói là một điều ích lợi cho con.
Hãy đem cái kỷ niệm ấy đi với con và để lời từ biệt chúng bạn với một mối nhiệt tình phát tự đáy lòng.
Rồi
ra, bạn con bất hạnh cũng có người gặp sự không may, bị cha hay mẹ mất
sớm, cũng có người mệnh yểu, cũng có người đem bầu máu anh dũng tưới
trên bãi chiến trường, nhưng hầu hết bạn con sẽ là những người thợ chính
trực trung hậu, những người cha gia đình cần mẫn đảm đang đáng trọng,
và biết đâu trong đám bạn con sau này lại không có người ra gánh vác
việc nước và lừng lẫy tiếng tăm!
Hãy
từ biệt bạn con một cách yêu dấu thiết tha, hãy để lại một chút tâm hồn
vào chốn đại gia đình ấy là nơi lúc con vào hãy còn thơ ấu, lúc con ra
thì đã lớn khôn, là nơi mẹ con vẫn có cảm tình vì nơi ấy con được lòng
thương mến của mọi người.
Enricô
ơi! Trường học ví như người mẹ, người mẹ đã dứt con ở tay ta khi con
nói chưa sõi để trả lại ta một đứa con khỏe mạnh, tử tế và siêng năng.
Lạy Thượng Đế giáng phúc cho người mẹ khoan từ ấy! Này con! Con đừng
quên vị ân nhân ấy, con ơi! Mai sau con nên người, con sẽ du lịch trong
thế giới con sẽ trông thấy những thị thành hoa lệ, những lâu đài nguy
nga, nhưng con phải nhớ luôn luôn đến nếp nhà trắng tầm thường kia với
cửa chớp khép, với vườn cây xanh vì đấy là nơi bông hoa trí tuệ đầu tiên
của con đã nảy nở. Mẹ tin rằng hình ảnh trường cũ của con sẽ in vào ký
ức cho đến lúc tàn hơi thở cũng như không bao giờ mẹ quên được bóng dáng
cái nhà của kỹ mà ở đấy mẹ đã nghe tiếng nói ban đầu của con.
Mẹ con.