Cái giây phút mà bạn có được trong tim mình một cảm giác kỳ lạ mang tên Tình Yêu và cảm nhận được chiều sâu, sự lung linh, ngất ngây của nó thì chính lúc ấy bạn sẽ nhận ra rằng thế giới xung quanh bạn đã thay đổi.
J. Krishnamurti
Năm thứ hai đại học của tôi sắp sửa kết thúc. Vào một đêm nóng
bức trong tuần cuối cùng của tháng năm, tôi nhận được điện thoại của mẹ ở
ký túc xá cho biết tôi sẽ về nghỉ hè với ông bà để phụ giúp công việc
đồng áng. Ý kiến này khiến mọi người trong nhà đều hài lòng. Riêng tôi
không hoàn toàn bị thuyết phục lắm nhưng tự an ủi rằng dù gì cũng chỉ có
một kỳ nghỉ mà thôi.
Sau khi thi xong môn cuối, tôi thu dọn đồ lên xe, chào tạm biệt
bạn bè và hẹn sẽ gặp lại vào mùa thu. Các bạn tôi cũng vậy vì hầu hết
bọn họ cũng sẽ về nhà.
Từ trường tôi về đến nông trại mất hết ba giờ lái xe. Ông bà tôi
đều đã qua tuổi bảy mươi, và tôi biết họ rất cần người phụ giúp công
việc của nông trại, ông không thể dọn cỏ khô một mình cũng như sửa chữa
chuồng trại cùng hàng đống việc khác.
Chiều hôm ấy tôi đến nơi muộn. Bà đã nấu nhiều đồ ăn đến nỗi cả ba
chúng tôi không thể nào ăn cho hết. Bà hết sức yêu thương và quan tâm
tới đứa cháu của mình. Tôi đã nghĩ rằng sự niềm nở này sẽ nhanh chóng
phai nhạt một khi tôi ở lâu cùng với bà. Nhưng không phải vậy. Ông muốn
biết tất cả mọi điều về tôi. Đến giờ ngủ, tôi nghĩ rằng mọi thứ rồi sẽ
ổn. Dầu gì, tôi cũng chỉ phải ở đây một mùa hè thôi.
Sáng hôm sau, tự ông chuẩn bị bữa sáng cho hai người. Ông bảo rằng
bà bị mệt vì đã vất vả cả ngày hôm qua nên sẽ nằm nghỉ lâu một chút. Tôi
tự nhủ sẽ không nhờ bà làm bất cứ điều gì cho mình trong thời gian lưu
lại. Tôi đến đây để giúp đỡ chứ không phải làm gánh nặng cho ông bà.
Buổi sáng đó, ông khiến tôi rất ngạc nhiên. Khi chúng tôi rời khỏi
nhà, ông dường như sinh động và linh hoạt hẳn lên. Nông trại này là lãnh
địa của ông. Mặc dù đã lớn tuổi, ông vẫn giữ được dáng vẻ tự tin khi đi
khắp nơi trong khu vực này. Ông không còn có dáng vẻ gì của con người
đã thiếp đi trên ghế tối qua trước lúc bản tin sáu giờ chấm dứt. Khi
chúng tôi băng qua cánh cổng để đến xem xét đàn gia súc, ông dường như
biết rất rõ từng con bò. Mà có tới gần hai trăm con trong đàn chứ ít gì!
Chúng tôi không thật sự làm nhiều việc trong ngày đầu, nhưng tôi lấy
làm cảm phục về tất cả những gì mà ông đã thực hiện trong suốt những
năm tôi chưa sinh ra. Ông không được ăn học đầy đủ nhưng đã nuôi dạy bốn
người con khôn lớn nên người nhờ vào nông trại này. Tôi thật sự ấn
tượng sâu sắc về điều đó.
Nhiều tuần lễ trôi qua. Đến tháng sáu, chúng tôi đã gom xong cỏ
khô, cột lại thành bó và cất vào nhà kho. Tôi cũng dần quen với chuyện
cùng ông làm việc mỗi ngày. Những gì cần làm ông đều dự tính sẵn trong
đầu và mỗi ngày chúng tôi chỉ việc thực hiện từng phần. Buổi chiều tối ở
nhà, tôi thường đọc sách hay nói chuyện với bà. Bà không bao giờ chán
những câu chuyện ở trường hay bất cứ chuyện gì có liên quan đến tôi. Bà
còn kể cho tôi nghe về thời bà mới gặp ông, về tình yêu của ông dành cho
bà, về ánh mắt thuở ban đầu mà bà còn nhớ mãi về ông...
Sáng chủ nhật tuần cuối cùng của tháng sáu, ông rủ tôi đi câu cá vì
chúng tôi đã hoàn tất mọi việc. Hồ nước nằm trong một cánh đồng trũng
gần khu rừng. Những năm trước ông đã thả cá xuống hồ. Hôm đó chúng tôi
lái xe đến hồ, tiện thể coi qua đàn gia súc. Chúng tôi không thể ngờ đến
những gì mình trông thấy sáng hôm đó: Một con trong cặp thiên nga mà
ông tặng bà vào ngày lễ Kim Khánh đã chết. Con còn lại không chịu ăn mà
cứ ngước nhìn về một hương xa xăm.
- Sao mình không mua một con khác thế vào hở ông? - Tôi đề nghị với hi vọng có thể cứu vãn được tình thế.
Suy nghĩ một lát. Cuối cùng ông nói:
- Không... không dễ dàng vậy đâu con ạ! Con biết không, loài thiên nga cả đời chỉ có một bạn tình.
Ông đưa tay chỉ trong khi tay kia giữ cần câu - loài khác thì được,
còn thiên nga thì không. Có thể mang đến cho nó một con khác nhưng chẳng
thể mang lại một tâm hồn như nó vốn đã từng mong chờ, tìm được và thấu
hiểu. Chúng ta chẳng thể làm được gì hơn cho con thiên nga còn lại. Nó
phải tự xoay xở lấy mà thôi.
Suốt buổi sáng chúng tôi đã bắt đủ số cá cho bữa trưa. Trên đường
về, ông dặn tôi đừng kể cho bà nghe về chuyện con thiên nga. Bà không
còn đi về phía hồ nhiều nữa. Vì thế, cho bà biết việc đó cũng chẳng ích
gì.
Vài ngày sau, ông và tôi có đi ngang hồ trong khi làm công việc kiểm
tra đàn gia súc mỗi sáng. Chúng tôi trông thấy con thiên nga còn lại
đang nằm đúng nơi bạn nó được tìm thấy trước đó. Và... Nó cũng đã
chết...
Ông và tôi bắt đầu tháng bảy bằng công việc dựng một hàng rào mới.
Đen ngày 12 tháng 7, bà tôi qua đời. Sáng hôm ấy tôi ngủ dậy muộn và ông
cũng chẳng gõ cửa phòng gọi. Đen gần tám giờ sáng, tôi mới vội vã thay
đồ và xuống bếp. Bác sĩ Morgan đang ngồi tại bàn trong nhà bếp. Ông ấy
đã là hàng xóm của ông bà tôi từ lâu kể từ khi về hưu. Trước đây, ông có
tới nhà tôi vài lần mỗi khi cần kíp. Ngay lập tức, tôi nhận ra có điều
gì bất ổn. Sáng nay, bên cạnh chân bác sĩ là chiếc cặp đen cũ ký. Và, rõ
ràng ông tôi đang run rẩy.
Bà tôi đã đột ngột qua đời bởi chứng đột quy. Cha mẹ tôi đến ngay
trong buổi chiều ấy. Người thân và bạn bè của ông bà cũng nhanh chóng tề
tựu tại căn nhà cũ này.
Đám tang được tổ chức ngay ngày hôm sau vì ông nhất quyết muốn nó
diễn ra càng sớm càng tốt. Vào ngày thứ hai sau đám tang, ông nói trong
bữa sáng:
- Đây là một nông trại bận rộn. Chúng tôi còn rất nhiều việc phải làm. Những người còn lại hãy trở về với công việc của mình.
Hầu hết mọi người trong gia đình đều đã đi khỏi, nhưng đó là cách ông
bảo mọi người là đã đến lúc phải về nhà. Cha mẹ tôi là người cuối cùng
ra về sau bữa trưa.
Ông tôi không phải là người có thể dễ dàng bộc lộ nỗi đau của mình
cho ai khác. Cho nên, tất cả chúng tôi đều lo lắng cho ông. Mọi người đã
bàn tính khuyên ông từ bỏ việc đồng áng. Cha mẹ tôi cũng nghĩ rằng ông
đã già quá rồi nên không thể nào sống một mình ở đấy. Tuy nhiên, ông
không hề bận tâm đến chuyện đó. Tôi thật sự tự hào về cách mà ông tự
khẳng định mình.
Những ngày hè còn lại dần trôi qua. Chúng tôi vẫn bận rộn với công
việc. Tôi lờ mờ nhận thấy ông có điều gì đó khang khác nhưng không chắc
lắm. Tôi bắt đầu nghi ngại liệu ông có thể sống tốt hơn được với một ai
đó không, nhưng tôi biết ông không thể nào rời bỏ nông trại.
Tháng chín đang đến gần, nhưng tôi lại không muốn ra đi. Tôi cũng
tính đến việc bỏ học kỳ mùa thu này để ở với ông thêm vài tháng cho ông
bớt cô đơn. Khi tôi đề cập đến việc này, ông lập tức phản đối, bảo rằng
chỗ của tôi là trường đại học chứ không phải chốn này.
Cuối cùng đã đến lúc tôi phải thu dọn đồ lên xe và rời khỏi đây. Tôi
bắt tay và ôm ông chào tạm biệt. Khi lái xe đi, qua kính chiếu hậu tôi
còn nhìn thấy ông vẫy tay chào rồi quay về hương đồng cỏ để bắt đầu công
việc kiểm tra đàn gia súc mỗi sáng. Đó là hình ảnh về ông mà tôi hằng
lưu giữ trong tâm trí.
Mẹ gọi điện đến trường cho tôi vào một buổi sáng dông bão để báo tin
ông mất. Một người hàng xóm ghé ngang nhà uống cà-phê sáng hôm đó và tìm
thấy ông trong bếp. Ông mất vì chứng đột quy giống như bà. Trong khoảnh
khắc đó, tôi đã hiểu ra được những điều mà ông đã cố gắng giải thích
cho tôi về con thiên nga vào buổi sáng chúng tôi đi câu bên hồ.