Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng 3 năm 2019 – Đối với Nguyễn Văn Thành Thông, như nhiều trẻ em khác lớn lên từ các thành phố của Việt Nam, động tác đơn giản là hít thở giờ đây cũng kèm theo một nỗi lo sợ.
“Mới cách đây vài năm, mình còn hít vào thở ra mà không phải lo lắng gì. Giờ đây mọi việc đã khác rồi,” em học sinh trung học cơ sở 15 tuổi chia sẻ với các bạn học sinh khác của thành phố Hồ Chí Minh, thành phố lớn nhất Việt Nam và là một trong những đô thị phát triển nhanh nhất Châu Á.
Tích cực với vai trò nhân tố thay đổi, Thông cùng 27 học sinh và giáo viên của 6 trường đại học, trung học phổ thông và trung học cơ sở đã tham dự hội thảo Giải pháp mới cho vấn đề Ô nhiễm Không khí lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam bởi UNICEF và Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh (SIHUB), trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, cùng với các đối tác tâm huyết khác với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, đem lại những tác động về mặt xã hội ở thành phố. Trẻ em có thể tham gia làm thành viên của các “Câu lạc bộ Đổi mới sáng tạo Xã hội” đang được thí điểm trong năm 2018 bởi SIHUB trong khuôn khổ Sáng kiến Thành phố Thân thiện với Trẻ em của UNICEF.
Theo UNICEF, trên thế giới cứ 7 trẻ em thì 1 em (khoảng 300 triệu) sống ở các khu vực có mức độ ô nhiễm không khí ngoài trời độc hại cao gấp sáu lần hoặc hơn các quy định của quốc tế.
Cũng giống như các đô thị lớn khác trên thế giới, ô nhiễm không khí đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng ở thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam do hệ quả của quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa và phát triển giao thông. Quá trình này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn có tác động lên nền kinh tế, cũng như dẫn đến những hậu quả tiềm tàng đối với sự phát triển của trẻ em. Bên cạnh những quan ngại về sức khỏe khi trung bình con người hít thở 17.000-30.000 lần mỗi ngày, mỗi hơi thở đặc biệt có ý nghĩa đối với trẻ em, không khí độc hại cũng ảnh hưởng đến quyền được sống, học tập và vui chơi trong một môi trường sạch và an toàn của trẻ em.
Trong bối cảnh này, hội thảo Giải pháp mới cho vấn đề Ô nhiễm Không khí là hội thảo đầu tiên trong khu vực để phát động sáng kiến “Không khí sạch cho trẻ em” được hỗ trợ bởi Văn phòng UNICEF tại khu vực Đông Á và Thái Bình Dương (EAPRO) và Clean Air Asia, một tổ chức phi chính phủ quốc tế hoạt động tích cực trong khu vực và đối tác thực hiện sáng kiến. Sáng kiến này nhằm hướng đến mục tiêu nâng cao nhận thức của giới trẻ và giảm sự tiếp xúc của trẻ em với ô nhiễm không khí, đồng thời huy động những nỗ lực chung để tìm kiếm các giải pháp sáng tạo hiệu quả.
Tại hội thảo, các em học sinh đã tìm hiểu về các nguyên nhân và tác động chính của ô nhiễm không khí cũng như làm cách nào để giảm thiểu các tác động này.
Được nâng cao nhận thức và tạo động lực thôi thúc giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí, tất cả các em học sinh tham dự hội thảo đều cam kết sẽ tiếp tục phát triển các giải pháp và huy động hành động tập thể của học sinh trong trường và cơ sở của mình.
Coi việc đảm bảo môi trường sạch và an toàn cho trẻ em là một sứ mệnh chính và giải quyết ô nhiễm không khí trở thành một nội dung công tác mới, UNICEF Việt Nam tin tưởng rằng lắng nghe và tạo điều kiện để trẻ em và thanh thiếu niên tham gia vào các hoạt động đóng vai trò thiết yếu trong việc tìm ra các giải pháp và từ đó lan tỏa thông điệp đến các đối tác và các cơ quan chính phủ để đem lại những thay đổi có ý nghĩa.
Song song với những nỗ lực này, UNICEF Việt Nam, SIHUB cùng với UNICEF khu vực Đông Á – Thái Bình Dương và tổ chức Clean Air Asia sẽ tổ chức tiếp một sự kiện vào tháng 6 năm 2019 để huy động sự tham gia của những đối tác chính – như các sở ban ngành chức năng, các tổ chức xã hội dân sự, tổ chức phi chính phủ, học viện và khu vực tư nhân - nhằm giới thiệu sáng kiến “Không khí sạch cho trẻ em”, trình diễn các giải pháp của trẻ em và củng cố vai trò của trường học và sự tham gia của thanh thiếu niên đối với vấn đề này.