Không có gì đáng quý hơn một đôi tai lắng nghe đồng cảm.
Frank Tyger
Là
một bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình, tôi không thuộc mẫu người biết nói
năng ngọt ngào, bay bướm. Tồi có thể hàn gán mọi thứ bằng đôi tay nhưng
để nói ra bằng lời, với tôi chẳng dẻ chút nào.
Có
lẻ một phần đó cũng là do tính chất nghề nghiệp của tôi. Trong bốn năm
làm việc tại bệnh viện Mayo ở Rochester, Minnesota, những thứ chiếm trọn
tâm trí tôi đó là con dao mổ, phòng mổ, những ca cấp cứu, ánh đèn đỏ hú
giục liên hồi. Chúng tôi phục hồi lại đầu gối, nối lại các đoạn xương
giúp người bệnh lành lặn trở lại.
Vợ
tồi - Patti, hiểu rằng tôi lựa chọn nghề y là vì muốn giúp người khác.
Tuy nhiên, trong quá trình làm việc, chính những bệnh nhân lại mang đến
cho tôi nhiều bài học bất ngờ.
Tôi
vẫn còn nhớ một ca cấp cứu trong phiên trực đêm vào năm đào tạo thứ ba
của tôi. Một thằng bé năm tuổi bị gãy cổ tay do ngã từ giường ngủ xuống.
Tôi lầm bầm: “Sao không phải là một tai nạn khác!”. Dường như năm nay
Rochester toàn những trường hợp trẻ em bị gãy tay thì phải. Từ phòng
trực, tôi chậm chạp lê bước xuống phòng cấp cứu, cầm tấm bảng ghi tên
bệnh nhân lên rồi đi thẳng tới nơi bệnh nhân đang chờ.
Thằng
bé nằm trong lòng cha và rấm rứt khóc. Nó mặc bộ đồ ngủ in hình Vịt
Donald, trong lòng ôm khư khư một con thú bông đã sờn rách trông giống
như chú chó Goofy. Cổ tay bên trái của nó bị bẻ ngoặt về sau thành một
góc bốn mươi lăm độ. Tôi tự giới thiệu mình với cha thằng bé rồi quay
sang hỏi nó về chuyện đã xảy ra, nhưng thằng bé không trả lời và thậm
chí cũng chẳng thèm nhìn tôi. Nó chỉ rúc sâu hơn vào cánh tay cha.
Tôi
là người không mấy kiên nhẫn. Tôi biết việc sắp tới mình phải làm là gì
và sẽ tốn bao nhiêu thời gian. Còn rất nhiều việc khác đang chờ đợi
tôi. Vì thế, tồi chẳng buồn để tâm đến việc nói chuyện tiếp với thằng bé
mà ngay lập tức đưa nó đi chụp X quang.
Năm
phút sau, chuyên viên chụp X quang đã có mặt. Cô ấy ngồi xuống trước
mặt thằng bé và nhẹ nhàng hỏi nó: “Oi Danny, cháu bị đau hà cháu
ngoan?”.
Khi thằng bé ngước mắt nhìn cô ấy, đôi mắt nó rưng rưng: “Cháu bị ngã khỏi giường”.
Cô
ấy đưa tay nựng nhẹ vào má thằng bé rồi nói: “Ôi, vậy thì thật là tệ.
Được rồi, bây giờ cố sẽ chụp tay cho cháu rồi vị bác sĩ tốt bụng này sẽ
giúp cháu làm nó lành lại. Cháu có muốn cô chụp cho cháu một bức hình
của Goofy không?”. Danny liền gật đầu.
Tôi
đứng ở góc phòng, lòng băn khoăn tại sao đứa trẻ này lại nói chuyện với
chuyên viên chụp X quang mà không phải là tôi - bác sĩ chính của nó.
Trong khi cô nhân viên tiếp tục ngọt ngào với thằng bé, tôi thầm nghĩ
“Thật là lãng phí thời gian!”. Một lúc sau, cô ấy mới đi chuẩn bị máy
móc và bắt đầu chụp. Rồi cô ấy đặt Goofy lên một chiếc hộp đựng phim và
chụp luôn cho con thú bông đó.
Trong
lúc chờ đợi kết quả chụp X quang, tôi đưa thằng bé tới phòng mổ rồi gọi
cho Bonnie - bác sĩ gây mê và John “Ski” Kowalski - bác sĩ bó bột, và
bảo anh ấy gặp tôi trong phòng bó bột.
Kết
quả chụp X quang cho thấy tay thằng bé bị gãy và trật khớp xương nghiêm
trọng. Nhưng thằng bé có vẻ không mấy quan tâm đến điều đó. Nó đang
chăm chú nhìn ngó tấm hình chiếu chỉ một màu xám nhạt của con Goofy được
đặt đối diện với tấm phim màu đen. Tôi bảo cha mẹ cậu bé rằng chỗ gãy
của nó phải nán lại mới được. Và cách ít đau đớn nhất để làm việc đó là
phải gây mê hoàn toàn. Tôi cũng nói rằng, theo tôi thì không cần thiết
phải mổ. Tôi có thể đưa những khớp xương ấy trở lại như cũ, sau đó bó
bột cho thằng bé.
Chúng
tôi đưa Danny lên phòng bó bột và chờ mười lăm phút đề chuyên viên gây
mê tới. Ski vẫn lặng lẽ và thành thạo như mọi khi, anh ấy dở vật dụng ra
rồi bắt đầu lựa cuộn thạch cao mà chúng tôi cần. Cô Bonnie cũng tới đề
giúp thằng bé ngủ thiếp đi, rồi cô ấy gật đầu ra hiệu cho tôi bắt đầu.
Tôi
ngả cổ tay thằng bé xuống chín mươi độ, rồi áp dụng phương pháp điều
trị bằng cách kéo gián tay liên tục để duỗi phần bị gãy ra, trong khi
Ski cầm cánh tay thằng bé. Sau đó, tôi tăng lực để nâng phần xương đang
bị trật đủ độ để tôi có thể luồn ngón tay cái bên trái của mình xuống
bên dưới các khớp xương, sau đó đẩy phần xương bị gẫy phía trên, rồi đẩy
tất cả lên cùng lúc. Tôi nghe thấy tiếng kêu răng rắc khi các khớp
xương trở lại vị trí ban đầu.
Ca
nắn xương của tôi diễn ra thật hoàn hảo. Tôi đã quá thành thạo trong
những trường hợp thế này. Có như thế tôi mới có mặt ở đây chứ. Bây giờ
tôi chỉ cần bó bột cho thằng bé nữa là xong.
Ski
nâng cánh tay thằng bé để tôi bắt đầu bó bột xung quanh chỗ gáy. Bỗng
nhiên tôi bắt gặp một vết xăm màu xanh bên dưới chiếc áo của Ski. “Này
Ski, số 28 có nghĩa là gì vậy?” - Tôi hỏi và chỉ vào vết xăm.
“Đó
là tên trung đoàn của tôi. Bộ binh 28. Tôi đã từng là y tá quân y ở
Việt Nam. ” - Ski lặng lẽ trả lời. Trước nay anh chưa bao giờ nói vẻ
điều này.
Trong
khi tôi tiếp tục ốp thạch cao hết lớp này tới lớp khác vào cánh tay cho
thằng bé, Ski đã kể cho tôi nghe về thời gian anh ấy ở Việt Nam. -Nơi
đó chẳng khác nào địa ngục, bác sĩ ạ. Tôi đã chứng kiến rất nhiều người
bị thiêu sống, bị đánh đập dá man hoặc bị bán tan xác. Ngày này qua ngày
khác, tôi thường xuyên phải băng bó và nẹp xương. Sau một thời gian,
tôi có thể làm những việc này rất chuyên nghiệp. Tôi không muốn nghĩ về
nó một chút nào nữa. Tôi chỉ muốn làm cho xong và về nhà thôi.
- ừ, tôi hiểu ý anh muốn nói. - Tôi thì thầm.
-
Nhưng tôi đã sai bác sĩ ạ. Tôi đã quên rằng những bệnh nhân này không
chỉ cần sự cứu giúp của tôi mà còn muốn tôi quan tâm tái họ. Công việc
không chỉ gói gọn trong việc băng bó vết thương hay những việc chúng ta
đang làm ở đây ngày hôm nay - phục hồi những khớp xương.
“Dĩ
nhiên, công việc của chúng tối là phục hồi những khớp xương rồi. Không
phải đó là lý do người cha này đã đưa cậu con trai tới phòng cấp cứu
sao? Đó không phải là cống việc chính của tôi sao Rồi tôi chợt hiểu ra.
Khi tay tôi lướt trên bề mặt lớp thạch cao phủ trên tay thằng bé để vuốt
phảng lớp cuối cùng, tôi đã xúc động tự nhủ: “Mày quả là ngốc. Mày đã
quên măt điều quan trọng nhất!”.
Chác
hẳn Ski đã rất băn khoăn rằng chuyện gì đang xảy ra với chuyên gia lạnh
lùng là tôi khi tôi vẫn đứng đó để bọc cao su lên lớp bột khô thay vì
chạy tới phòng kỹ thuật để hoàn tất các phim chụp. Tôi đã im lặng khi
Ski đề xuất chụp X quang cho thằng bé thêm lần nữa để chắc chắn là chỗ
gãy đã được nắn lại hoàn hảo.
Không
biết tự lúc nào, tôi đã tự biến bản thân thành cái máy vô cảm chỉ biết
làm việc theo nguyên tác mà quên lương tâm của người thầy thuốc. Tồi đã
đề sự thực dụng lấn át cảm xúc của mình. Thậm chí, một chuyên viên chụp X
quang cũng biết cách làm cho một đứa bé bị thương hiểu rằng nó được
quan tâm. Trong khi đó, tất cả những việc tôi làm chỉ là giục giá thằng
bé mau lên đề đưa nó đi thực hiện công đoạn kế tiếp.
Chúng tôi nhận được phim chụp sau năm phút và cùng kiểm tra lại vết thương trên tấm hình chiếu.
- Vị trí khớp rất hoàn hảo bác sĩ ạ - vẫn như mọi khi.
Câu
nói của Ski khiến tôi không khỏi chạnh lòng. Tại sao trước kia tôi lại
không nhận ra sự châm chọc trong giọng nói của anh ấy nhỉ?
- Cô không cần đánh thức thằng bé dậy đâu, Bonnie ạ. - Tôi nói nhỏ với bác sĩ gây mê.
Khi
Danny bắt đầu thức giấc, chúng tôi giúp thằng bé cảm thấy dẻ chịu hơn.
Tôi đã lấy con Goofy và bọc một miếng thạch cao nhỏ quanh tay của chú
chó bông. Tôi tạo hình một cái dây nhỏ từ một vài máu giấy rồi quàng lên
cổ con chó.
-
Đừng sợ, Danny ạ. Chúng ta đã xong hết rồi. Cánh tay của cháu cũng khỏi
rồi. Và nhìn này, chúng ta đang chữa trị cho Goofy nữa đấy!
- Tôi nói khi mi mắt thằng bé dần mở ra và chầm chậm nhìn quanh.
Thằng bé nâng cánh tay lành lặn lên. Nó lấy con Goofy lại từ tay tôi.
- Cháu muốn gặp mẹ. - Thằng bé nói mà đôi môi run run.
- Cháu ổn rồi mà, cháu ngoan. Chỉ một lúc nữa thôi là ta có thể cho cháu và Goofy về nhà.
- Tôi lặp lại.
Tôi
lấy bảng ghi tên bệnh nhân và lần tìm tên thằng bé. Daniel Oestmann, ở
Byton, Minnesota. Trước đó, tôi đã không biết họ tên đầy đủ của nó. Tôi
lau khô vết thạch cao còn dính trên tay mình, cầm lên kết quả chụp X
quang rồi đi gặp cha mẹ thằng bé.
-
Chào ông bà Oestmann, Danny ổn rồi. Mọi thứ đều tốt. Chỗ xương gãy đã
được nán lại đúng vị trí. Thằng bé có thể về nhà vào tối nay. - Tôi nói.
- Bác sĩ có cần phải mổ không?
- Không ông ạ. Tôi đã nắn lại xương mà không cần mổ.
Gương
mặt cha mẹ thằng bé giãn hẳn ra. Từ khi nào tôi không nhận ra những
niềm hạnh phúc ngọt ngào mà bình dị như thế? Từ khi nào tôi trở nên
thiếu nhản nại khi thông báo tin tức cho thân nhân người bệnh và chỉ
muốn mau chóng quay lưng bước đi?
- Mời ông bà ngồi. - Tồi nói rồi chỉ vào bảng ghế đàng sau họ.
Tôi
ngồi cùng gia đình Oestmann khoảng mười lăm phút. Họ kể với tôi rằng họ
có hai đứa con nữa, một đứa 10 tuổi còn một đứa 12 tuổi.
- Vậy Danny là con út ở nhà à? - Tôi hỏi bà Oestmann.
-
Vâng thưa bác sĩ. Nancy nghĩ là trái đất thay đổi từng ngày cùng sự lớn
lên của thằng bé. - Ông Oestmann nói trước khi vợ kịp trả lời. Bà chỉ
mỉm cười xấu hổ.
Tôi
nhác họ những điều nên tránh, chỉ dẫn họ phải chụp X quang lần nửa,
đồng thời căn dặn họ cứ gọi điện tới nếu có điều gì thắc mắc. Rồi tôi
bảo là tôi sẽ hỏi các y tá xem có thể cho họ gặp Danny một lát không. Họ
đứng dậy và nắm lấy tay tôi. Bà Oestmann nói: “Cảm ơn bác sĩ. Cảm ơn
anh nhiều lắm!”.
Đến lúc đó, tôi mới thanh thản nói lời chào tạm biệt cha mẹ thằng bé.
Ca
trực đêm này đã cho tôi một bài học giá trị. Sau khi nói chuyện với các
y tá, tôi đi tới phòng bó bột. Ở đó, tôi còn nợ lời cảm ơn với một
người.