TTCN -
Ngày mẩu quảng cáo này được đăng, tôi cũng không thể có nổi một tờ báo,
bởi báo USA Today không phát hành tại vùng quê của chúng tôi. Thế nhưng,
tác động của mẩu quảng cáo ấy thì ai cũng cảm thấy được bởi trước khi
tôi đến được lớp thì chúng tôi đã nhận được hơn trăm bức fax. Ngay khi
tôi rẽ vào bãi đậu xe của trường thì cô giáo Barbara Johns, lúc ấy đang ở
trong bãi đậu xe, vội reo lên mừng rỡ: “Thầy phải đến văn phòng ngay!
Tắt máy xe đi! Tôi sẽ đưa xe vào bãi đậu cho”. Chạy vào đến văn phòng,
bức fax đầu tiên tôi cầm lên đọc được gửi từ thủ tướng Canada. Cũng có
những bức fax đến từ khắp nơi, của bạn bè thân hữu, đội bóng, bác sĩ ở
Mumbai, Ấn Độ... và bao người khác từ bất cứ nơi nào mà ta có thể nghĩ
ra. Khi bọn trẻ đến trường, thầy trò cùng kéo lên văn phòng. Các đài
phát thanh khắp nước cũng đã cho phát mẩu quảng cáo của chúng tôi và kêu
gọi các độc giả của mình gọi điện hồi âm kèm câu trả lời của họ. Các
đài truyền thanh dồn dập gọi cho trường chúng tôi để hỏi câu trả lời
đúng là gì, cũng hệt như bọn trẻ đang rộn ràng túc trực trên máy điện
thoại để trò chuyện với hàng ngàn độc giả. Có những đứa còn phải trả lời
phỏng vấn của các nhà báo truyền hình. Các bức fax từ khắp nơi trên thế
giới đổ về rào rào, còn bọn trẻ cứ như nhảy vọt khỏi mái nhà vì kích
động! Thầy trò còn chia nhau ở lại đêm trong trường để trực máy fax. Các
bức fax chuyển đến suốt đêm. Khoảng 3g sáng, tôi nhận được một bức fax
trên đó viết “Xin thầy gọi điện cho chúng tôi” cùng với số điện thoại
được ghi bên dưới. Tôi đã gọi lại và đó là một sòng bài, ở đó người ta
đã đưa câu hỏi này ra làm đề tài cá cược cho ai có câu trả lời đúng.
Người ở casino này đã gọi cho tôi để biết chính xác lời giải đúng để có
thể trao giải thưởng cho những ai thắng cược. Thật là vui! Còn gì vui
thích bằng khi biết có nhiều người thuộc các tầng lớp khác nhau cùng
tham gia giải đáp và được nghe những câu trả lời của họ. Một số câu trả
lời ngộ nghĩnh và thú vị thường gặp nhất là: thiếu ăn, súng, rơi vào
trong thùng nước, James Bond, tình yêu, nhồi máu cơ tim, phá thai, tuổi
già, sự hồi hộp, sự ngu dốt, thời gian, sự tham lam, cái lưỡi... Đến lúc
này thầy trò đã nhận được 7.000 thư và quà tặng từ khắp nơi trên thế
giới gửi đên. Trong mẩu quảng cáo, thầy trò đã hứa là sẽ viết thư hồi âm
cho mỗi người, thế là bọn trẻ phải gặp nhau vào những ngày thứ bảy, cả
những ngày nghỉ cũng như sau giờ học để viết lời đáp cho mỗi người để
báo cho họ biết câu trả lời đúng là hút thuốc lá. Các em học sinh trở
nên nổi tiếng, được xuất hiện trong những chương trình tin tức quốc gia
và trên trang nhất các tờ nhật báo khắp tiểu bang. Một sự phấn khích bao
trùm lên đề án, và bọn trẻ bắt đầu ngâng cao đầu mỗi ngày khi đến
trường với vẻ đầy tự hào. Sau một tuần lễ ròng rã viết thư trả lời, biến
văn phòng nhà trường thành sở chỉ huy tạm thời riêng của thầy trò và
biến thành tâm điểm của các phương tiện truyền thống, cuối cùng chúng
tôi đã nhận được câu trả lời mà chúng tôi chờ đợi từ lâu. Nhà Trắng gọi
và báo cho biết đệ nhất phu nhân Hillary Clinton sẽ gọi cho chúng tôi
lúc 11g45 vào ngày thứ sáu để đưa ra câu trả lời của bà và của tổng
thống, cũng như sẽ tranh luận về những nguy cơ của việc hút thuốc lá với
các bạn học sinh. Tất cả thầy trò đều vui mừng và tự hào. Chúng tôi bủa
đi chuẩn bị một cuộc họp báo vào cuối tuần để cho cả cộng đồng đều có
thể có mặt vào ngày hôm ấy. Khi mọi người - các nhà lãnh đạo địa phương,
các nhà doanh nghiệp, các chủ trang trại, gia đình và bạn bè - đang
ngồi cả trong thư viện, ta có thể cảm nhận rõ một không khí phấn khích
và một ý thức cộng đồng. Thầy trò đã mặc quần áo mới sao cho ai cũng
trông đẹp nhất như trong ngày lễ hội. Cả lớp và tôi ngồi ở những cái bàn
ở đầu thư viện, kế bên là hàng chục máy quay và các nhà báo. Tôi chăm
chú nhìn theo kim đồng hồ... 11g43... 11g44... Rồi tôi nghĩ “Chuyện gì
xảy ra đây nếu như bà ấy không gọi điện nhỉ?”. Nhưng rồi chuông điện
thoại vang lên. Thư viện vốn đã lặng im lúc này im phăng phắc. Mọi người
nín thở như dõi theo từng lời tưởng chừng như thời gian ngắn lại. Bà
Hillary Clinton dành thời gian nói chuyện với từng em học sinh và tranh
luận về những vấn đề sức khỏe mà câu hỏi của chúng tôi gợi lên. Cuối
cuộc gọi, bà Clinton nói: “Các bạn biết đấy, tôi đang giữ bức thư mà
tổng thống và tôi đã viết cho lớp các bạn, trong đó có câu trả lời của
chúng tôi. Chúng tôi có thể mail cho các bạn, nhưng chúng tôi nghĩ rằng
hay nhất là chúng tôi sẽ trao tận tay các bạn”. Sau đó, tôi thông báo
một tin khiến mọi người sửng sốt. Tôi đã chuyện trò với Nhà Trắng suốt
tuần qua, và hai phía đã sắp xếp cho các học sinh đến Nhà Trắng vào tuần
sau để gặp gia đình tổng thống. Đây sẽ là một sự kiện đổi đời đối với
các học sinh, bởi đa số các em chưa bao giờ bước ra khỏi tiểu bang của
mình. Lần đầu tiên khi chúng tôi được thông báo về lời mời đến Nhà
Trắng, vị hiệu trưởng đã yêu cầu tôi đừng công bố điều này cho mọi người
biết cho đến khi tôi vận động đủ số tiền cần thiết để đưa tất cả các em
học sinh đi. Ngay sau đó, bà Austin, một trong số những thư ký của
trường, bắt đầu gọi điện cho các doanh nghiệp mà chúng tôi có thể nghĩ
đến để xin tài trợ. Tôi nhanh chóng nhận ra rằng bất cứ người nào tôi
gọi đến thì ai ai cũng sẵn sàng giúp đỡ bọn trẻ và mong muốn đóng góp
bằng bất cứ cách nào mà họ có thể. Bất cứ nơi nào tôi gọi tới, tình hình
cũng tương tự. Các cộng đồng cũng sẵn lòng giúp đỡ các thầy cô giáo
chừng nào ta còn chứng tỏ cho thấy ta làm việc nghiêm túc, và đưa ra
được những lý do chính đáng cho thấy sự đóng góp của họ đang góp phần
tạo nên một sự chuyển biến nào đó. Chỉ trong vài ngày chi phí cho toàn
bộ chuyến đi đã được các nhà doanh nghiệp địa phương tài trợ, tất cả họ
đều đồng ý là cần giữ bí mật cho đến khi tin này được loan báo trong
cuộc họp báo. Kết thúc cuộc gọi, để trả lời yêu cầu của phu nhân Clinton
mời chúng tôi đến Nhà Trắng, tôi đã nói trong nước mắt đầm đìa rằng tôi
không thể từ chối bất kể là tôi sẽ phải khó khăn như thế nào. “Nào các
chú nhóc, các chú hãy nhìn cộng đồng các nhà doanh nghiệp quanh các
chú... Vâng, họ đủ tốt để tài trợ cho lớp chúng ta, và cuối tuần tới,
tất cả chúng ta sẽ đến Washington, DC!”. Cả thư viện òa lên tiếng reo hò
tán thưởng. Nhà báo Sandra Harris của Đài truyền hình kênh 9 cũng reo
lên. Đem đến sự ngạc nhiên này cho các em học sinh và cho cộng đồng là
một trong những khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong đời tôi. Niềm vui, niềm
phấn khích và sự cảm kích thể hiện trên gương mặt các em học sinh là
một trong những lý do chính khiến tôi quyết định tiếp tục dạy học. Làm
sao tôi có thể quay lưng lại với cơ hội có thể có một sức tác động như
vậy đến cuộc đời của bọn trẻ chứ? Sau khi sự kích động đã lắng xuống,
tôi bắt tay tổ chức chuyến đi. Tôi nghĩ mọi việc sẽ bù đầu rối tai,
nhưng khi bắt đầu gọi điện đi khắp nơi đặt khách sạn, vạch ra một lộ
trình thì mọi việc lại cứ êm xuôi đâu vào đấy. Tuần sau thầy trò lên
đường đến Washington DC cùng với nhiều nhà báo thuộc các tờ báo địa
phương. Đoàn đã đi thăm Nhạc viện quốc gia, điện Capitol và tất cả bảo
tàng lớn. Ngày cuối cùng ở DC, đoàn đến thăm Nhà Trắng. Một nhân viên
hướng dẫn tour riêng cho đoàn, và thầy trò là đoàn duy nhất vào lúc ấy.
Chúng tôi được phép đi lang thang, chụp ảnh tự nhiên như ở nhà. Sau
chuyến tham quan, thầy trò được đưa đến phòng Đông. Căn phòng được trang
trí một cây giáng sinh khổng lồ trên treo đầy bóng đèn. Cuối cùng, tổng
thống và phu nhân bước vào phòng và chuyện trò với bọn trẻ. Tổng thống
quì trên sàn nhà nói chuyện với từng đứa trẻ, còn phu nhân Clinton đi
quanh chuyện vãn với những người lớn. Khi đến gặp tôi, bà nói: “Ồ thưa
thầy, tôi nhận ra thầy nhờ đọc trên báo đấy” và tôi cũng đáp lại: “Ồ,
thưa bà, còn tôi lại nhận ra bà nhờ xem truyền hình đấy”. Khi thầy trò
quay trở về lại Bắc Carolina, bọn trẻ vẫn chưa muốn kết thúc dự án này.
Để giữ cho dự án này sống lâu hơn một thời gian ngắn nữa, thầy trò lại
bắt tay viết một cuốn sách mang tên Cuộc phiêu lưu vòng quanh thế giới
qua những từ ngữ của người khác để kể lại toàn bộ dự án này. Bọn trẻ có
biết bao cảm xúc và ký ức gắn với dự án và tôi cảm thấy thật may mắn là
thầy trò đã có thể tập hợp và viết lại những cảm xúc lúc ấy. Tôi biết 20
năm sau một số các em sẽ đọc lại cuốn sách này cho con cái mình nghe và
hi vọng là lúc ấy các em sẽ sống lại những cảm xúc tuyệt vời ngày ấy.
Đây là một kinh nghiệm chắc chỉ có một lần trong đời, nhưng tôi lại có
diễm phúc là đã trải qua nhiều sự kiện tương tự cùng với các học sinh
của mình ở ngôi trường vùng quê ấy. oOo Kể lại một câu chuyện của một
đồng nghiệp, thầy biết là không thể tạo được mỗi tháng những bất ngờ
tương tự cho người khác, nhưng thầy nghĩ chúng ta cần nắm bắt được thứ
cảm xúc phấn khích như thế để tạo ra thứ ngạc nhiên như vậy, dù là lớn
hay nhỏ và càng nhiều càng tốt. Thầy biết, đối với thầy, dạy học là tạo
nên những bất ngờ và những khoảnh khắc tương tự cho trẻ để chúng không
bao giờ quên. Thầy nghĩ sẽ vui thích biết bao khi được sống trong một
thế giới mà ở đó mọi người đều suy nghĩ như thế.