(Chinhphu.vn) – Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký Quyết
định 388/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án
“Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu
nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”.
Đề án đặt mục tiêu phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân có giá
phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình có thu nhập trung bình, thu
nhập thấp khu vực đô thị và của công nhân, người lao động trong khu
công nghiệp, khu chế xuất.
Nhà nước khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển nhà ở để tạo
điều kiện cho mọi người có chỗ ở theo cơ chế thị trường, đáp ứng mọi nhu
cầu của người dân, đồng thời có chính sách để hỗ trợ về nhà ở cho các
đối tượng chính sách xã hội, người có thu nhập thấp và người nghèo gặp
khó khăn về nhà ở nhằm góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã
hội và phát triển đô thị, nông thôn theo hướng văn minh, hiện đại.
Phấn đấu đến năm 2030, tổng số căn hộ các địa phương hoàn thành
khoảng 1.062.200 căn. Trong đó, giai đoạn 2021 – 2025 hoàn thành khoảng
428.000 căn; giai đoạn 2025 – 2030 hoàn thành khoảng 634.200 căn.
Khi lập quy hoạch phải xác định rõ diện tích đất dành để xây dựng nhà ở xã hội
Để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trong thời gian
tới, Bộ Xây dựng đề xuất một số giải pháp, trong đó, tiếp tục hoàn thiện
thể chế, pháp luật về nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, công
nhân khu công nghiệp.
Cụ thể, nghiên cứu xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm
một số chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội và sửa đổi Luật
Nhà ở 2014 đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi),
pháp luật về thuế và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn, trong đó
sửa đổi các cơ chế chính sách về nhà ở xã hội.
Về việc dành quỹ đất làm nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, sửa đổi,
bổ sung quy định về đất dành để phát triển nhà ở xã hội theo hướng khi
lập, phê duyệt quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng nông thôn, quy hoạch
phát triển khu công nghiệp, khu nghiên cứu đào tạo, UBND có thẩm quyền
phê duyệt quy hoạch phải quy hoạch, xác định rõ diện tích đất dành để
xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn cấp tỉnh và cấp huyện; đảm
bảo quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội phù hợp với Quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất, Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa
phương từng thời kỳ; coi chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội là một chỉ
tiêu phát triển kinh tế – xã hội 5 năm, hàng năm của địa phương.
Bổ sung quy định quy hoạch, bố trí quỹ đất phát triển nhà lưu trú
công nhân theo hướng khi lập, phê duyệt quy hoạch khu công nghiệp phải
bố trí quỹ đất trong phần diện tích đất thương mại dịch vụ của khu công
nghiệp để làm nhà lưu trú, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng phục
vụ người lao động làm việc tại các doanh nghiệp trong khu công nghiệp
đó.
Triển khai Chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng
Về tín dụng phát triển nhà ở xã hội, xác định việc đầu tư phát triển
nhà ở xã hội cho người lao động có thu nhập thấp là một hạng mục đầu tư
trong nguồn vốn trung – dài hạn của địa phương.
Sửa đổi, bổ sung quy định về các nguồn vốn cho phát triển nhà ở thông
qua quy định về nguồn vốn mới và tối ưu hóa các nguồn vốn hiện hành
nhằm hạn chế phụ thuộc vào nguồn vốn từ ngân sách nhà nước; theo hướng:
bổ sung thêm việc huy động vốn từ quỹ đầu tư phát triển địa phương để
phát triển nhà ở xã hội, giới hạn mục đích sử dụng nguồn vốn ngân sách
nhà nước để phát triển hạ tầng cho phù hợp với quy định của Luật Đầu tư
công, bổ sung hình thức huy động vốn từ nước ngoài để phát triển nhà ở
xã hội.
Trước mắt, tập trung phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam triển
khai thực hiện Chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng và các gói
tín dụng cụ thể để cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở
xã hội, nhà ở công nhân vay với lãi suất thấp hơn khoảng từ 1,5 – 2% so
với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của các ngân hàng
thương mại nhà nước (bao gồm Agribank, BIDV, Vietcombank, Vietinbank)
trên thị trường trong từng thời kỳ và các ngân hàng thương mại ngoài nhà
nước có đủ điều kiện với từng gói tín dụng cụ thể theo chỉ đạo tại Nghị
quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ.
Về lựa chọn chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội theo hướng khuyến
khích đầu tư xã hội hóa, sửa đổi, bổ sung quy định về lựa chọn chủ đầu
tư dự án xây dựng nhà ở xã hội theo hướng thống nhất, đồng bộ với pháp
luật khác có liên quan (đầu tư, đầu tư công, xây dựng, đất đai, đấu
thầu).
Bổ sung quy định về lựa chọn chủ đầu tư dự án xây dựng nhà lưu trú
công nhân theo hướng doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp
được giao đồng thời làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng khu nhà lưu trú công
nhân. Sau khi đầu tư xong cơ sở hạ tầng khu nhà ở công nhân, Chủ đầu tư
cấp I có thể tự đầu tư xây dựng nhà lưu trú hoặc bàn giao lại cho Ban
quản lý khu công nghiệp cấp tỉnh, để chuyển giao đất đã có hạ tầng cho
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hoặc các doanh nghiệp sản xuất trong
khu công nghiệp, các doanh nghiệp có chức năng kinh doanh nhà ở (Chủ đầu
tư cấp II) đầu tư xây dựng các công trình nhà lưu trú cho công nhân.
Sửa đổi, bổ sung quy định về ưu đãi cho Chủ đầu tư thực chất hơn
Sửa đổi, bổ sung quy định về ưu đãi cho Chủ đầu tư thực chất hơn,
theo hướng đối với phần 20% diện tích đất thương mại trong dự án nhà ở
xã hội được hạch toán riêng, không phải hạch toán chung vào cả dự án;
được hạch toán các chi phí hợp lý, hợp lệ trong quá trình đầu tư, kinh
doanh nhà ở xã hội vào giá thành.
Sửa đổi pháp luật về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh
nghiệp để chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thì được
giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp nhiều hơn so với
trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê mua, bán.
Sửa đổi quy định các dự án nhà ở xã hội phải dành tối thiểu 20% diện
tích nhà ở xã hội trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau
5 năm đưa vào sử dụng theo hướng không bắt buộc chủ đầu tư phải dành
quỹ nhà ở để cho thuê, phương án kinh doanh (bán, cho thuê, cho thuê
mua) do Chủ đầu tư quyết định.
Đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội
Về đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội, tách đối tượng công
nhân thành một đối tượng riêng bao gồm: Công nhân, người lao động,
chuyên gia đang làm việc tại các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, cụm
công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao (sau đây gọi chung là khu
công nghiệp) và doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp; có cơ chế
chính sách riêng để phát triển loại hình nhà lưu trú cho công nhân thuê.
Bổ sung đối tượng thụ hưởng là doanh nghiệp mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội cho người lao động tại đơn vị mình thuê.
Cần tập trung và ưu tiên tín dụng để cho vay các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân
Về giải pháp tổ chức triển khai, thực hiện dự án nhà ở xã hội, nhà ở
công nhân, đối với các bộ, ngành, tiếp tục rà soát, nhận diện các tồn
tại, khó khăn, vướng mắc; xác định nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải
pháp; trước hết tập trung sửa đổi ngay các văn bản quy phạm thuộc thẩm
quyền của Chính phủ, bộ, ngành và địa phương đảm bảo đồng bộ, thông
thoáng, phân cấp triệt để, rút ngắn các thủ tục hành chính…
Để đảm bảo mục tiêu phát triển nhà ở xã hội đến năm 2030, cần khoảng
849.500 tỷ đồng chủ yếu bằng nguồn vốn xã hội hóa để hoàn thành mục tiêu
đề ra đến năm 2030 là hoàn thành 1.062.200 căn hộ nhà ở xã hội, nhà
công nhân. Do vậy, cần tập trung và ưu tiên tín dụng để cho vay các dự
án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đảm bảo công tác an sinh, xã hội.
Trong quá trình xây dựng chính sách, nghiên cứu đề xuất ban hành
chính sách theo hướng hậu kiểm (giá bán, đối tượng, điều kiện..).
Khẩn trương hoàn thành việc lập, sửa đổi, bổ sung Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của các địa phương
UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khẩn trương hoàn thành
việc lập, sửa đổi, bổ sung Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của
các địa phương, trong đó làm rõ các mục tiêu về nhà ở xã hội dành cho
người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp để phù hợp với Chiến lược
phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045
đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2161/QĐ-TTg ngày
22/12/2021, làm cơ sở để chấp thuận đầu tư các dự án.
Người đứng đầu địa phương phải xác định đây là nhiệm vụ chính trị của
cá nhân; lập, phê duyệt kế hoạch triển khai cụ thể cho việc đầu tư các
dự án nhà ở xã hội theo từng năm và theo từng giai đoạn từ nay đến năm
2030 đảm bảo nhu cầu của địa phương. Đồng thời phải có giải pháp đẩy
nhanh việc đầu tư xây dựng các dự án đang triển khai thực hiện, các dự
án đã có chủ trương đầu tư, hay việc quy hoạch, bố trí và công khai các
quỹ đất đã giải phóng mặt bằng phục vụ phát triển nhà ở xã hội, nhà ở
công nhân để doanh nghiệp quan tâm, đề xuất dự án. Đảm bảo đến năm 2030
hoàn thành đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ trên phạm vi cả nước.
Các địa phương phải có trách nhiệm công khai, giới thiệu quỹ đất đầu
tư nhà ở xã hội cho các doanh nghiệp để nghiên cứu, đề xuất đầu tư; cân
đối bố trí ngân sách địa phương để khuyến khích, ưu đãi thêm để kêu gọi
các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội trên phạm
vi địa bàn.
Chí Kiên